Rola

makroelementów

Makroelementy są pobierane przez rośliny w dużo większych ilościach niż mikroelementy. Wynika to z faktu, że ich odpowiednie ilości są niezbędne do prawidłowego rozwoju rośliny.

Makroelementy wpływają na jakość, ilość oraz wartość handlową zbieranych plonów. W dodatku, ich niedobory powodują większe ryzyko zachorowania rośliny, które mają negatywny wpływ ich rozwój, prowadząc nawet do utraty plonów.

Skutecznym sposobem na zapewnienie wszystkich potrzebnych do prawidłowego rozwoju składników, jest dokarmianie dolistne roślin (tutaj przeczytasz o zaletach takiego nawożenia). Jest ono skuteczne, ponieważ może być stosowany także w momencie objawienia się deficytu, kiedy na nawożenie doglebowe jest już za późno.

Istotne dla prawidłowego rozwoju rośliny makroelementy to:

AZOT

to główny pierwiastek plonotwórczy.

Składnik aminokwasów – budulca m.in. wszystkich białek strukturalnych i enzymów,
Składnik DNA i RNA,
Składnik zewnętrznych błon komórkowych (fosfolipidów). Bierze udział w transporcie na zewnątrz komórki,
Składnik wewnętrznych błon otaczających organelle komórkowe (fosfolipidów). Bierze udział w transporcie wewnątrzkomórkowym,
Składnik nukleotydów (ATP i ADP) odpowiedzialnych za magazynowanie i przenoszenie energii w komórkach,
Składnik nukleotydów transportujących wodór i elektrony (NAD, NADP, FMN) w fotosyntezie i oddychaniu,
Bierze udział w metabolizmie kwasów tłuszczowych (wchodzi w skład acetylo-CoA),
Składnik chlorofilu i fitochromów,
Nadmiar azotu azotanowego gromadzony jest w wakuoli, skład udostępniany jest po obumarciu komórki,
Składnik szlaków przenoszenia sygnałów między organami,
Składnik fitohormonów (np. cytokinin, auksyn) odpowiedzialnych za podziały i wzrost komórek

Objawy niedoboru:

Znacznie zahamowany wzrost części nadziemnych i podziemnych roślin,
Skrócone i cienkie pędy, źdźbła lub przyrosty,
Sztywny, strzelisty pokrój roślin,
Liście lub organy mniejsze, szybciej odrzucane (poczynając od starszych),
Słabsze wytwarzanie pędów bocznych lub odrzucanie (redukowanie liczby) wytworzonych zawiązków, pędów lub źdźbeł,
Słabsze kwitnienie i zawiązywanie nasion lub ziarna,
Liście bladozielone lub żółknące. Przy silnych i długotrwałych niedoborach żółtopomarańczowe, pomarańczowe, czerwone. Pierwsze objawy na najstarszych organach,
Rośliny wątłe, cienkie, słabe i chlorotyczne.

FOSFOR

odgrywa istotną rolę w przypadku wszystkich żywych organizmów i jest szczególnie ważnym składnikiem odżywczym dla roślin.

Pełni on kluczową rolę w procesach spalania zachodzących w komórkach oraz w pełnym przepływie energii w roślinie. Jest on także budulcem ścian komórek, DNA oraz wielu rodzajów białek i enzymów.

Objawy niedoboru:

Silnie zahamowany wzrost części nadziemnych i podziemnych (początkowy niedobór, na etapie czerpania składników z nasion, stymuluje korzenie do wzrostu w głąb gleby),
Skrócone i cienkie pędy, źdźbła lub przyrosty,
Sztywny, strzelisty pokrój roślin,
Liście lub organy mniejsze, szybciej odrzucane (poczynając od starszych),
Słabsze wytwarzanie pędów bocznych lub odrzucanie (redukowanie liczby) wytworzonych zawiązków, pędów lub źdźbeł,
Słabsze kwitnienie i zawiązywanie nasion lub ziarna,
Liście matowe, ciemniejsze, niebieskozielone, u niektórych gatunków purpurowe lub fioletowe. Przy silnych niedoborach brunatne plamy i uschnięte brzegi liści. Pierwsze objawy na najstarszych organach.

POTAS

Potas jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych roślin, który decyduje o plonie i jakości uprawianych roślin.

Potas wpływa na wiele ważnych procesów, a mianowicie:

zwiększa krzewienie roślin i pobudza do wytwarzania nowych łodyg,
zwiększa odporność roślin na suszę,
zapobiega spadkom plonu w pochmurne i chłodne lato,
zwiększa zawartość skrobi, białka, cukru, pektyn, tłuszczu w roślinach,
poprawia jakość bulw ziemniaka i warzyw korzeniowych, pomidorów, ogórków i sałaty,
zwiększa odporność roślin na choroby oraz mrozoodporność,
odgrywa ważną rolę w otwieraniu i zamykaniu aparatów szparkowych,
jest aktywatorem ponad 50 enzymów,
bierze bezpośredni udział w gospodarce azotowej w roślinie,
transportuje jony azotowe w ksylenie.

Objawy niedoboru:

Zwiędły pokrój rośliny (zaburzenia turgoru komórek),
Ciemniejsze, niebieskozielone liście, matowe, pozbawione błyszczącej warstwy wosków,
Chloroza między żyłkami liści,
Żółknięcie, a następnie brązowienie i zasychanie brzegów lub wierzchołków liści,
Brązowe plamy na brzegach liści,
Zwijanie ku górze brzegów liści,
Skrócenie międzywęźli,
Słaby rozwój systemu korzeniowego,
Słaby rozwój organów spichrzowych,
Słabsze kwitnienie i zawiązywanie nasion lub ziarna,
Źdźbła zbóż wątłe, cienki, wiotkie,
Krzaczasty pokrój zbóż – pędy główne zamierają, tworzą się nowe, słabsze

WAPŃ

pełni szereg bardzo istotnych funkcji w roślinie.

Wchodzi m.in. w skład ścian komórkowych i decyduje o ich przepuszczalności, a także decyduje o jędrności i trwałości roślin. Jest odpowiedzialny za stabilność strukturalną tkanek. Decyduje o tolerancji warzyw na czynniki zewnętrzne oraz stresowe. aktywuje enzymy, neutralizuje kwasy organiczne, wpływa na rozwój i wzrost korzeni. Odgrywa podstawową rolę w stabilizowaniu pektyn tworzących blaszkę środkową ściany komórkowej.

Objawy niedoboru:

Zahamowany wzrost części nadziemnych i podziemnych roślin,
Zahamowanie wzrostu szczytu pędu,
Śluzowacenie korzenia,
Deformacja liści, młode – skręcone i zagięte, starsze – postrzępione,
Brązowe plamy na liściach, czasem brązowienie nerwów,
Zasychanie wierzchołków liści,
U zbóż pękanie młodych liści w ich połowie.
U rzepaku począwszy od młodszych liści zmiana koloru od końcówek na jasnozielony do szarego, blaszka liściowa pomarszczona,
U psiankowatych – tzw. sucha zgnilizna pomidorów i papryki,
U jabłoni – tzw. gorzka plamistość jabłek.

MAGNEZ

Magnez jest niezbędnym składnikiem dla roślin. Stanowi w nich budulec chlorofilu (zielone części rośliny) i dlatego też jest kluczowym elementem dla procesu fotosyntezy.

Objawy niedoboru:

Zwiędły pokrój rośliny (zaburzenia gospodarki wodnej rośliny),
Paciorkowate chlorozy wzdłuż liści zbóż,
Nekrotyczne, smugowate plamy na liściach zbóż, często o purpurowym odcieniu,
Zasychanie starszych liści zbóż,
Marmurkowate chlorotyczne plamy pomiędzy żyłkami starszych liści roślin dwuliściennych,
Z czasem pomiędzy żyłkami powstają nekrotyczne, brązowe plamy,
Objawy niedoborów są intensywniejsze w czasie długotrwałej deszczowej pogody w wyniku wypłukania magnezu z gleby (na glebach bardzo lekkich).

SIARKA

spełnia w roślinie wiele ważnych funkcji. Jako składnik enzymów pełni szczególnie istotną rolę w takich procesach jak fotosynteza czy synteza białek i tłuszczów.

Słabe odżywianie roślin siarką skutkuje m.in. gorszym pobieraniem azotu z gleby.

Ponadto, siarka:

Jest ważna podczas kształtowania pierwotnych składników odżywczych roślin (wpływających na smak i zapach wielu roślin uprawnych, jak np.: oleje gorczycy i czosnku)
Jest składnikiem witaminy B1 (ziarna zbóż, rośliny motylkowe).
Jest niezbędna do produkcji roślinnych przeciwciał (fitoaleksyny, glutation).

Objawy niedoborów:

Zahamowany wzrost części nadziemnych i podziemnych roślin,
Skrócone i cienkie pędy, źdźbła lub przyrosty,
Liście lub organy mniejsze, szybciej odrzucane (w przeciwieństwie do azotu objawy najpierw pojawiają się na młodszych częściach),
Słabsze wytwarzanie pędów bocznych lub odrzucanie (redukowanie liczby) wytworzonych zawiązków, pędów lub źdźbeł,
Słabsze kwitnienie i zawiązywanie nasion lub ziarna,
Liście bladozielone lub żółknące. Chloroza równomierna na całej powierzchni organów. Czasem czerwienienie żyłek liści,
U roślin kapustowatych i rzepaku marmurkowate chlorozy młodych liści i odrzucanie zawiązków łuszczyn. Kwiaty rzepaku jaśniejsze, bladożółte, czasem białe.

Prawie w każdym przypadku, odpowiednie warunki do pobierania makro- i mikroelementów z gleby nie są w stu procentach spełnione. W celu zagwarantowania prawidłowego rozwoju roślin, a także uzyskania satysfakcjonującej jakości oraz ilości osiąganych plonów, niezbędne jest dostarczanie ich drogą pozakorzeniową. Takie dokarmianie jest bardzo skutecznym sposobem uzupełnienia niedoborów składników pokarmowych, ze względu na szybszą absorpcję i jej wyższy poziom niż w przypadku nawożenia doglebowego.